Joanna Hofft

Joanna Hofft zegt dat ze eerder ziet wat er mis is met een schilderij dan wat er op staat. Ze is een ongeduldig mens maar als ze aan het werk is, verandert ze totaal. Alle ongeduld valt van haar af en ze vergeet de tijd en alles om zich heen. Haar vak is haar passie.

Wat houdt het vak van restaurator in?

Joanna: “Een restaurator is degene die het proces van veroudering stopt van een object. Dat kan een schilderij zijn maar ook een beeld, een meubel, textiel of metaal. Ik ben op uitnodiging van de Nederlandse regering hier naar toe gekomen, woonde lange tijd in Maastricht en sinds enkele jaren in Melick. Ik heb gestudeerd voor restaurator van schilderijen op doek en op hout en beschilderde objecten. Dus ook van beelden die een geverfde huid hebben. Vanaf dag één beviel het mij hier. De hartelijkheid waarmee ik opgenomen werd. Geweldig. Nee hoor, Nederlands is geen moeilijke taal. Ik heb een talenknobbel en spreek zeven talen.”

Hoe wist je wat je wilde worden?

“Dat wist ik al toen ik 11 jaar was. Ik was met mijn moeder in een museum en een mevrouw haalde een schilderij van de muur en liep er mee weg. Mijn moeder legde uit dat het schilderij gerestaureerd werd. Toen wist ik dat ik dat ook wilde. Mijn hele opleiding was daar toen op gericht.” 

Wat was je eerste opdracht in Nederland?

“Dat was voor Kerkepad. Ik werkte ook voor het gemeentelijk museum in Sittard, dat helaas niet meer bestaat. Daarna projecten in Geleen, Beek en projecten voor verzekeringskantoren. Ik heb voor kloosters gewerkt maar ook voor particulieren. Niet te vergeten voor museum Booymans-van Beuningen. In 1991 ben ik als zelfstandig restaurator aan de slag gegaan. Op dit moment neem ik een verzameling kunst onder handen van een grote kunstverzamelaar. Nee, ik noem geen naam. Discretie is heel belangrijk. Ik restaureer ook stukken die helemaal niet kostbaar zijn, een eenvoudige reiniging is niet duur. Terwijl het schilderij veel meer kijkplezier verschaft.”

Wat moeten mensen vooral niet doen?

“De tand des tijds is lang niet zo erg als mensen denken. Met een vochtige doek over het schilderwerk gaan, brengt veel meer schade teweeg. Ook iemand die geen opleiding heeft gehad, kan veel schade toebrengen. Ik raad aan helemaal niets te doen. Ga naar een restaurator en vraag raad. Het eerste bezoek is altijd kosteloos. Vaak mankeert er niets aan het kunstwerk. Als het een donker schilderij is en niet erg goed en niet kostbaar, kan het beter donker blijven. Als je het schoonmaakt, zie je ook alle onvolkomenheden. Het gaat toch vooral om de emotionele waarde.”

Welke restauraties doe het liefste?

“17e eeuws werk! Toen waren het de gildes die de panelen prepareerden. Er waren vaste regels om verf te maken, om ondergronden te maken. Die schilderijen zijn technisch zó perfect. Ik kom daarbij geen onaangename verrassingen tegen. Latere toevoegingen, door de eeuwen heen, door restauratoren gedaan, kunnen wel voor problemen zorgen. Je moet natuurlijk zelf kunnen schilderen om te kunnen reconstrueren. Soms ontbreekt een stukje hand of gezicht en dat moet ik zo kunnen maken dat je het verschil niet met het blote oog ziet. Het moet niet alleen dezelfde kleur hebben maar ook honderden jaren oud lijken. Dat heet integrale retouche.”

Ontdek je wel eens iets nieuws in een schilderij?

“Jawel. Bijvoorbeeld een signatuur. Bij een schilderij dat aan een ander toegeschreven werd, ontdekte ik een originele signatuur. Ik was helemaal opgewonden en belde meteen de eigenaar. Deze nam de telefoon op en zei: ‘weet je wel hoe laat het is?’ Het was half een in de nacht. Ik had dus weer helemaal de tijd vergeten!”