Jac en Gré Brobbel

Jac en Gré Brobbel hebben van de Minderbroederskerk (bijna) hun thuis gemaakt. Ze brengen daar namelijk heel veel tijd door. Ze steken niet alleen de handen uit de mouwen als dat nodig is om geld voor de nodige restauratie van kerk binnen te halen. Ook hebben ze een grote liefde opgevat voor de arabesken in de kerk en willen deze graag onder de aandacht brengen.

Wat zijn arabesken?

Gré: “De officiële definitie luidt: een arabesk is een versieringsmotief bestaande uit een sierlijk slingerende lijnvormige tak met bladeren en bloemen. Een kenmerk is dat de bloemen niet te herleiden zijn tot bestaande bloemen maar ontsproten zijn aan de fantasie van de schilder. De kleuren zijn geel, groen, blauw en rood. De schilderingen zijn ontstaan in de 15e en 16e eeuw. Ze komen voornamelijk in kerken voor maar ook wel in andere gebouwen.”

Waar komt uw interesse voor arabesken vandaan?

Gré: “Wij vonden de motieven heel mooi en zijn ons gaan verdiepen in de historie van de arabesken in de Minderbroederskerk en dan wil je vanzelf steeds meer weten over deze kunstuiting. De schilderingen in de Minderbroederskerk werden toegeschreven aan Pierre Cuypers. Maar het blijkt toch anders in elkaar te zitten. Cuypers heeft de kerk gerestaureerd en Piet Helwegen, die bij hem in dienst was, heeft de bestaande arabesken uit de 16e eeuw gerestaureerd en aangevuld. In het archief hebben wij dit gegeven kunnen achterhalen.”

Komen arabesken veel voor?

Jac: “Op vakanties ‘grazen’ wij het gebied af op zoek naar mooie arabesken. Waarom? Omdat er vorig jaar beweerd werd dat ze alleen voor zouden komen in het Maas-Rijnland. Wij hebben ze al gevonden tot in Baden-Würtemberg en tot aan de Bodensee. Ook uit Frankrijk hebben we al signalen gekregen van bestaande arabesken. In Nederland hebben we ze in Zwolle gezien. Via de website krijgen we geregeld tips waar arabesken te vinden zijn.”

Heeft u veel documentatie verzameld?

Jac: “Tien jaar geleden is de stichting ‘Vrienden van de Minderbroederskerk’ opgericht. Toen is er een fotoboek gemaakt door een van de bestuursleden. Toen konden wij bewijzen dat deze schilderingen inderdaad uit de 16e eeuw stammen aan de hand van schilderingen elders in dezelfde stijl. Wij proberen zoveel mogelijk informatie te verzamelen en na te trekken van de schilders. Tevens wat de gedachtegang is achter de motieven. Bekend is dat het van 1480 tot rond 1600 een modetrend is geweest. Inmiddels hebben wij diverse plakboeken met voorbeelden en de geschiedenis daarvan verzameld.”

Wie waren de schilders?

Jac: “Op een gegeven moment gingen schilders zich specialiseren in arabesken. Ze boden hun diensten als ‘kleine zelfstandige’ aan het kerkbestuur aan. Als ze begonnen aan het beschilderen van het plafond van een kerk, wisten ze niet waar het eindigde! Er kwamen steeds meer plafonds bij. Jammer genoeg zijn er niet veel namen bekend van de schilders. De schilderingen moeten toch wel iedere honderd jaar opgeknapt worden. De speciale verf moet tot in Azië gekocht worden. In veel kerken is er op een gegeven moment een laag kalk overheen gezet. Soms komen de schilderingen tevoorschijn. Maar het heeft met geld te maken of ze gerestaureerd worden.”

Is het leuk om dezelfde hobby te hebben?

Gré: “Het is, eerlijk gezegd, een soort verslaving geworden.”

Jac: “Het is ook een behoefte om mensen te laten delen in iets moois. We hebben bijvoorbeeld achterhaald wie er begraven liggen in de Minderbroederskerk en wie, welke giften doneerde in de 16e eeuw. Maar daar vertellen we een andere keer over...”