John Vaessen verzorgt sinds 2002 rondleidingen op ‘Begraafplaats Nabij de Kapel in ’t Zand’ in Roermond bij de Stichting Oude Kerkhof. Hij is een onuitputtelijke bron van wetenswaardigheden over de graven maar ook het verhaal achter de stenen. Hij blijft er bescheiden over en geeft alle eer aan de Stichting. Zonder deze zou de begraafplaats misschien niet meer bestaan. De samenwerking van gemeente en de stichting is nu optimaal. John wil ook de minder bekende graven bekendheid geven en niet alleen het Cuypersmonument en het monumentje met de handjes. Er mogen tegenwoordig weer mensen begraven worden.

Vertel iets over de stichting?

“Ik geef rondleidingen op de oude begraafplaats met nog vijf andere collega’s in opdracht van de Stichting Het Oude Kerkhof. De Stichting bestaat uit 15 vrijwilligers. Er is een bestuur, gravenherstellers en rondleiders. De stichting werk samen met de gemeente, geeft grafrechten uit, geeft advies aan mensen die een graf willen laten herstellen en zorgt er mede voor dat de begraafplaats open blijft voor bezoekers. Mensen die een rondleiding willen, kunnen bellen met het secretariaat voor een afspraak. Wij spreken nooit van het ‘kerkhof’ maar altijd van de begraafplaats. Het verschil is dat een algemene begraafplaats valt onder verantwoordelijkheid van de gemeente en een kerkhof onder verantwoordelijkheid van de Kerk. Dus de naam ‘Oude kerkhof’ mag eigenlijk niet gebruikt worden. Maar in de volksmond spreken we van ‘Den aje Kirkhaof’.

Hoe ziet een rondleiding er uit?

“Meestal spreken we af in café Aad Remunj en daar geef ik een powerpoint presentatie. Een inleiding van een klein half uurtje over wat er op de begraafplaats te zien is. Daarna gaan we een rondleiding doen van twee tot twee en een half uur. Soms duurt het wel drie uur. Het enthousiasme van de mensen is zo groot dat ze geen notie meer hebben van de tijd. De tijd vliegt.”

Heb je daar een cursus voor gevolgd?

“Nee, het interesse is bij mij zo ontstaan dat ik al van jongs af aan geïnteresseerd ben in deze dodenakker. Mijn vader zaliger nam mij als jongetje van tien, twaalf jaar elke zondagmorgen mee naar het ‘aad’ en het ‘nuuj’ en hij vertelde over de mensen die daar begraven lagen. Vooral het verhaal bij het graf vond ik toen al het mooiste. Elk graf heeft wel een verhaal. Dat kan een levensverhaal zijn maar ook een anekdote, Daardoor gaat zo’n steen leven. De verhalen die mijn vader vertelde zijn toch ergens blijven hangen. Ik bleef in Nederland en in het buitenland op vakantie altijd begraafplaatsen bezoeken. Op een gegeven moment heb ik me als vrijwilliger aangemeld bij de Stichting. Ik was de eerste vrijwilliger.”

Was dat een vanzelfsprekende stap?

“Mijn grote inspirator hierin is Maurice Heemels. Dat mag wel gezegd worden. Hij is oud-voorzitter van de Stichting Oude Kerkhof, hij is gepromoveerd op deze begraafplaats. Is inmiddels dus doctorandus historicus. Daarnaast leraar aan de Fontys opleidingen in Sittard. Door hem ben ik zo gemotiveerd geraakt en me meer gaan verdiepen in de geschiedenis van deze begraafplaats. Op een bepaald moment was ik volgens mijzelf zover dat ik rondleidingen kon geven. Eerst heb ik geoefend met familie en vrienden.”

Hoe gaat het met de begraafplaats?

“Wij hebben nu 1000 bezoekers per jaar. Er zijn 5 gratis rondleidingen per jaar. Daarnaast kan men een rondleiding reserveren. Zie website: www.oudekerkhofroermond.nl. Tegenwoordig neemt het bezoekersaantal zeer snel toe. Dat is mede te danken aan de restauraties van graven die de gemeente ter hand heeft genomen. Het is een van de oudste openbare begraafplaatsen van Nederland (uit 1785) en zodoende een monument. “

Wat doe je nog meer?

“Maurice was weer de aanleiding om onderzoek te gaan doen tot in Brussel toe naar de geschiedenis van zeven graven van leden van de Koninklijke Harmonie in Brussel.. Ik heb ook veel informatie gekregen over graven van familie en van mensen die nog veel van vroeger weten. Vervolgens heb ik daar een artikel over geschreven. Het artikel kostte anderhalf jaar aan voorbereiding. Dat was de aanzet om nog meer over de begraafplaats te weten te komen. In bijna twee jaar heeft mijn onderzoek geresulteerd in de kennis over meer dan 300 graven. Nu is er zo ontzettend veel informatie bijeengebracht dat we het willen publiceren in een boekwerk. Het concept is af. In november komt het 240 pagina tellend boek uit. Van alle graven die beschreven worden, zijn ook foto’s opgenomen, documenten, gebeurtenissen, begrafenissen. Vooral dus het verhaal achter het graf. Tussen de muren van de begraafplaats ligt heel veel historie. “